Арай биирдэ уруок кэнниттэн көрүдүөрүнэн ааһан истэхпинэ, наһаа кыраһыабай, ураты ырыаны иһиттим. Тохтоон, ол кылааһы өҥөйөн көрдүм: Василий Степанович илиитинэн хамсатар, оттон кыргыттар дьикти кэрэ куоластарынан ханнык эрэ дьиэрэйэр мелодияны ыллыыллар эбит. Хас да куоласка арааран ыллаатахха, итинник дьикти ырыа тахсарын кэнники билбитим. Олус ымсыырдым, өр баҕайы истэн турдум, өҥөй да өҥөй буолабын. Василий Степанович аан диэки көрөн ылар уонна хайдах эрэ сылаастык мүчүк гынар, ааны саптарбата, мөхпөтө. «Кэнчээри» кыргыттара бары наһаа көнөлөр, кыраһыабайдар, олох ис дууһаларыттан иэйэн-куойан ыллыы тураллара харахпар бу баар.
Биирдэ уруок кэнниттэн Василий Степанович баяннаах кылааска киирэн кэллэ уонна ыйытта: «Оҕолор, ким ырыаҕа үөрэниэн баҕарарый, испииһэк оҥоробун», — диэтэ. Олус үөрэн, «мин да мин», диэн урут түсүһээччи, суруйтарааччы буоллум. Дьоммор тоҕо эрэ олох эппэтим. Саахымат, математика куруһуоктарыгар сылдьабын, онон дьонум бириэмэҥ суох диэхтэрэ дии санаатым быһыылаах. Арай биирдэ ийэм билэн баран, наһаа соһуйда уонна Василий Степановичтыын кэпсэтэ кэллэ. «Биһиги аймахха олох ыллыыр киһи суох, хайдах маннык ыллыаҕай?» — диэтэ ийэм. Ону Василий Степанович үчүгэй баҕайытык мин диэки көрөн баран: «Мин туспа методиканан үөрэтэбин, ыллыаҕа, оҕо барыта ыллыыр», — диэтэ. Ийэм олус соһуйда даҕаны, сылдьарбын көҥүллээтэ.
Ол курдук, ансаамбылга көтүппэккэ, олус сөбүлээн сырыттым. Нууччалыы, сахалыы, араас омук ырыаларын үөрэттибит. Дьонум дьиэбэр бэлэмнэнэ ыллыырбын истэн баран, наһаа соһуйдулар… Василий Степанович олус интэриэһинэйдик улуу композитордар тустарынан кэпсиирэ, пластинканан музыкаларын иһитиннэрэрэ. Ноталары уонна нотанан араас уустук мелодиялары, улуу композитордар айымньыларын элбэх куолаһынан ыллыырга үөрэтэрэ. Василий Степанович оннук сырдык, ыраас ырыаларынан оҕо өйүн-санаатын, дууһатын үрдүккэ, сырдыкка угуйар ураты талааннаах, хатыламмат ньымалаах учутал буолар.
«Кэнчээри» ансаамбыл оҕолоро олус сайдыылаах, оскуола атын үөрэнээччилэриттэн туспа туттуулаах, ураты буолаллара харахха быраҕыллара. Ити барыта Василий Степанович иитэр-үөрэтэр үлэтинэн буолара. Кини ырыаҕа эрэ буолбакка, култуураҕа, кэрэни кэрэхсииргэ, бэйэни тэринэр, салайынар, үтүө майгылаах, бэрээдэктээх, эппиэтинэстээх, тулуурдаах буоларга үөрэтэрэ. Ансаамбылга дьарыктаах оҕолор олох иллэҥэ суох буолааччыбыт. Куруук дьарык, бэлэмнэнии, концерт, ыраах-чугас сирдэргэ айаннааһын. Онон бириэмэни сатаан туһанарга, тэриниилээх буоларга уо.д.а олоххо туһаныллар элбэх сатабылга үөрэммиппит.
Араас элбэх фестивалларга, дойдубут элбэх куораттарыгар сылдьыбыппын олус күндүтүк, өрүү махтана саныыбын. Василий Степанович хайаатар да музейга, театрга сырытыннарар этэ. Кэлбит куораппыт историятын кэпсиирэ. Дойдубутунан — Сахабыт сиринэн киэн туттарга үөрэтэрэ. Саха омугун, култууратын үрдүк таһымнаах тэрээһиннэргэ таһааран, бүтүн Саха сирин сайдыылаах ыччата буоларбытыгар, оннук көрдөрөргө үөрэтэрэ. Ханна да сырыттахпытына, биһиги ансаамбылбыт өрүү ситиһиилээх, биһирэбиллээх буолара. Василий Степанович ханна да кэллэҕинэ, кинини наһаа ытыктыыллар, сүгүрэйэллэр, өрө туталлар этэ. Атын омук, нуучча дьоно олус сөҕөн-махтайан кэлэн кэпсэтэллэрэ. Кини үөрэҕин, ньыматын сэргээн ыйыталаһаллара, бэйэлэригэр үлэлии ыҥыраллара. «Оҕолорбун. Сахам сирин хайдах быраҕан кэбиһиэхпиний», — диэн күлэн кэбиһэрэ. Оттон биһиги элбэх атын омук оҕолорун, омук култуураларын кытта билсэн, тэбис тэҥҥэ кэпсэтэн, доҕордоһон, дьиэбитигэр өйбүтүнэн-санаабытынан, дууһабытынан өссө байан, үөрэн-көтөн, харыс үрдээн кэлээччибит. Орто сүһүөхтэн ылата концертары ыытааччы уонна староста буоламмын, тэрийэр, салайар үлэҕэ үөрэммитим.
«Кэнчээри» ансаамбылга сылдьаммын, дьоллоох оҕо сааһым дьикти түгэннэрэ билигин даҕаны харахпар кустуктана күлүмнүү көстөллөр. Василий Степанович — дэгиттэр талааннаах, оҕо дууһатын арыйар, сырдыкка угуйар туспа ньымалаах салайааччы. Кини курдук уһулуччу салайааччыны билигин да көрсө иликпин. Маны бэйэм ийэ буолан, оҕобун араас хайысханан сайыннара сылдьан, өссө төгүл өйдөөтүм. Үрдүк искусство иэйиитигэр тайанан, араас сайдыылаах сирдэри көрөн, үрдүк үөрэхпэр Санкт-Петербурга барарга быһаарыммытым. Экономист идэтин баһылаан, өр сыл СР экономикатын министиэристибэтигэр отдел, департамент салайааччытынан үлэлээбитим.
Ытыктыыр, таптыыр учууталбар махталым муҥура суох. Оҕо сааһым саамай чаҕылхай, сырдык түгэннэрин «Кэнчээри» ансаамбыл, Василий Степанович бэлэхтээбитэ. Күндү, ытыктыыр учууталбар өссө да элбэх ситиһиилэри, айымньылаах үлэтэ үрдүктүк сыаналанан, саҥа чыпчаалларга дабайарыгар баҕарабын. Кэрэҕэ угуйар «Кэнчээрибит» үүнэ-сайда турарыгар, кэхтибэккэ өссө да киэркэйэн, кэскиллээх буоларыгар улуус дьаһалтата, республика туһааннаах, былаастаах тэрилтэлэрин өйөбүллэрэ улахан суолталаах.
Туяра Филиппова,
«Стерх» регионнааҕы страховкалыыр хампаанньа генеральнай дириэктэрин солбуйааччы
2015 сыл