ОЙУУНУСКАЙ БИРИЭМИЙЭТИГЭР СӨПТӨӨХ ҮЛЭ

«Тиһэх чуораан»

В.С. Парников мин үлэбэр акылаат уурбут дьонтон биирдэстэрэ буолар. Ол курдук саҥа ырыа учуутала буолан үлэлиирбэр кини республикаҕа маҥнайгынан ыытар академическай ырыаны үөрэтии методикатын семинардарыгар сылдьан элбэх саҥаны, көмөнү ылбытым. Ону таһынан кини оҕолору кытта үлэтин, концертарын мэлдьи кэтээн көрөрүм кэлин бэйэм ансаамбыллары кытта үлэбэр көмөлөспүтэ. Василий Степанович академическай ырыаны дьаныһан пропагандалыаҕыттан республикаҕа да, улууска, кини оскуолатын батыһааччылар сыраларынан элбэх оҕо академическай ньыманан ыллыыр буолла, кини тэрийиитинэн 4 төгүл республиканскай академическай ырыа күрэҕэ ыытылынна, академическайдык ыллыыр оҕо хордара балачча баар буоллулар.

Мин «Кэнчээри» ансаамбыллыын кэлин элбэхтик араас улуус да, республика да таһымнаах тэрээһиннэргэ бииргэ кытынным, ол тухары «Кэнчээрилэр» наар бастыҥнар. Холобур, 1982 сыллаахха Москваҕа, Ульяновскайга Саха сирин култууратын күннэригэр үрдүк таһымнаахтык кыттыбыттара. Кэлин элбэх сиргэ үлэлиирбэр «Кэнчээрини» бүтэрбит оҕолордуун алтыһабын, онно кинилэр киһи да быһыытынан, талааннарынан да сүрдээх үрдүк таһымнаах буолан кэлэктиипкэ, нэһилиэнньэҕэ улаханнык убаастаналлар.

Мин Василий Степанович олоҕор, үлэтигэр икки түгэҥҥэ сыанабылбын этиэхпин баҕарабын.

Маннайгытынан, М.Н. Жирков олоҥхону бөлөҕүнэн үөрэтиигэ ыра уонна баҕа санаатын маннык этэн турар: «Олоҥхо диэн биһиги хоровой ырыабыт, үҥкүүбүт, музыкабыт, сольнай ырыаларбыт үрдүк таһымнаахтык толоруллар сүдү искусство чыпчаал айымньыта буолуохтаах», — диэн. Сүдү киһибит ити баҕа санаатын оҕолорго толорбут соҕотох «Кэнчээри» буолар. Ону мин Майаҕа буолбут Олоҥхо ыһыаҕар «Кэнчээрилэр» толорууларын көрөн улуу кибит — сөпкө да эппит эбит диэн сөхпүтүм. Ол күн мин олоҥхоһуттары, хомусчуттары көрөн күнү быһа сылдьыбытым, көрөөччү олох аҕыйах, кыттааччылар эрэ бааллара. Онтон киэһэтин ол быыкаайык түһүлгэҕэ «Кэнчээрилэр» «Ньургун Боотур» операларын толороллоругар 100-нэн киһи, миэстэ тиийбэккэ, туран эрэн көрбүттэрэ. Ону таһынан 10-ча омук дьоно күрүөҕэ өйөнөн туран сэргээн көрбүттэрэ. Онно «Кэнчээрилэр» норуодунай фольклорнай-этническэй ньыманан, академическай куолаһынан ыллаан ханна да иһиллибэтэх-көстүбэтэх көстүүнү көрдөрөн дьон сүһүөхтэригэр туран дохсун ытыс тыаһынан «Браво!!!» хаһыынан эҕэрдэлээбиттэрэ. Мин онтон олус долгуйан, астынан, дуоһуйан көрдөһөммүн «Кэнчээрилэри» кытта хаартыскаҕа түһүспүтүм.

Онон бөлөҕүнэн үөрэтиигэ бу көрүҥүнэн көрдөрдөххө, Олоҥхобут биһирэтиэ, улуутуйуо этэ. «Кэнчээрилэр» бу туруорууларын култуура, үөрэх министерстволара улуустарга, Россияҕа, кыраныысса таһыгар көрдөрөн, диискэҕэ устан киэҥник тарҕатыахтарын наада.

Иккис санаам, Василий Степановиһы анал үөрэҕэ суох диэн сэниир, түһэрэр дьон бааллара хомолтолоох. Мин элбэх училищены, култуура институттарын бүтэрбит дьону кытта үлэлээн кэллим. Кинилэр тоҕо эрэ үөрэҕэ суох диэн ааттыыр Василий Степанович оҥорбутун оҥоро иликтэр. Кини бэйэтэ үөрэнэн, дьулуурунан, дьаныарынан нотаны үөрэтэн, баяҥҥа үөрэнэн, бэйэтэ Москванан, Дубнанан айаннаан Сойуус бастыҥ кэлэктииптэрин үлэлэрин билсэн үөрэтэн, С.Г. Васильев Найахы хоругар өр сылларга ыллаһан, киниттэн үөрэнэн, бэйэтэ оҕо куолаһын оҥорорго методика, авторскай программа айан бу ситиһиилэрин ситистэ. Онон кини олохтообут ыллааһын оскуолатын, методикатын үөрэтиэххэ, өйүөххэ наада.

«Кэнчээри» олоҕун, историятын былаһын тухары саха оҕотун култууратын сайдыытыгар киллэрбит ситиһиитэ барыта «аан бастакынан» диэн сыаналанар. Онон республика саамай бастакы академическай оҕо хорун, саха оҕото фольклортан саҕалаан аан дойду классикатыгар тиийэ толорор дэгиттэр дьоҕурдааҕын аан бастакынан дакаастаан, Россия, Сойуус, аан дойду түһүлгэтигэр таһаарбыт, Саха сирин, Россия историятыгар аан бастаан Россия икки улахан храмыгар литургияҕа сахалыы ыллаппыт, аан бастаан «Ньургун Боотур» операны оҕолорго туруорбут, Россия, Сойуус, аан дойду специалистарын үрдүк сыанабылларын ылбыт, саха норуотун култууратын саҥа таһымҥа таһаарбыт Василий Степановичка Саха Республикатын П.А. Ойуунускай аатынан бириэмийэ хайыы-үйэҕэ да бэриллиэ эбит.

Н.Е. Орлов,
СР култууратын туйгуна, С.А. Зверев аатынан Үнкуу театрын национальнай оркестрын артыыһа

2015 c.

Оставить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован.